هفت پایه عرفان زرتشتی
شناخت خداوند، پرورش و پویایی ویژگیهای اخلاقی و نزدیک شدن به اهورامزدا و سپنته من شدن، مهمترین هدف سفارش شده اشوزرتشت در زندگی انسان است. این پیام آور اهورایی باور دارد که اگر انسان رفتار خود را به شش فروزه ای که از خداوند سرچشمه گرفته هماهنگ سازد، گذری به هفتمین مرحله نیز خواهد داشت و به جایی خواهد رسید که به جز خدا نخواهد دید.
نخستین گام در راه نزدیک شدن به اهورامزدا، «وُهومَنَ» Vohu Mana یا منش نیک است. این واژه در زبان پارسی به بهمن تبدیل شده است. نیک اندیشی یکی از فروزه های ذاتی خداوند است و از داده های اهورایی به انسان است و هر آدمی باید در خود پرورش دهد.
گام دوم، گزینش «اَشَه وَهیشْتَه» Asha Vahishta یا بهترین اَشویی است که در زبان پارسی به اردیبهشت تبدیل شده است. اَشویی در ذات خداوند، راستی و هنجار مطلق و توانایی نظم بخشیدن است. پرورش این فروزه در انسان نیز کوششی برای هماهنگی در رفتار بر پایه اَشویی، یعنی پیوستن به راستی است.
«خْشَثْرَه وَئیریَه» Khshathra Vairya که در زبان پارسی به شهریور تبدیل شده است توانایی مینوی و شهریاری بر خویش معنا میدهد. فروزه توانایی در انسان، گزیده ای از توانایی ذاتی خداوند به گونه محدود و متناهی است که باید پرورش و افزایش یابد و توانایی گذشت و مهربانی، توانایی کنترل رفتار ناهنجار با هماهنگی بین احساس و خِرد، توانایی پیروی از هنجار اَشا، توانایی دفاع از حق و مبارزه با دروغ، توانایی رسیدن به آزادی و آزادمنشی و … را شامل میشود.
گام چهارم، فروزه مهرورزی است که در گاتها با «سْپَنْتَه آرمَئیتی» Spenta Armaiti بیان شده و در زبان پارسی به سپندارمذ یا اسفند تبدیل شده است. در بینش اشوزرتشت رابطه بین انسان و خدا بر مبنای دوستی و محبت است نه از روی ترس و بیداد، بلکه از روی شناخت و دوستی است، پس بر انسان بایسته است تا فروزه مهرورزی را در خود افزایش دهد. وفای به عهد، خویشتنداری، گذشت، فروتنی، بخشندگی و دَهشمندی از پرتوهای این فروزه هستند.
فروزه بعدی در پیام اشوزرتشت به صورت «هَه اُوَروَتاتْ» Haurvatat و در زبان پارسی به گونه خرداد بیان شده است. دانش اندوزی، انسان را برای رسیدن به مرحله رسایی و کمال یاری نموده و او را به تدریج به انسان آرمانی نزدیک خواهد کرد. در بینش اشوزرتشت، رسایی (خرداد) با جاودانگی (اَمِرِتاتْ یا اَمُرداد) که ششمین مرحله کمال است، به هم پیوسته هستند. به این معنا که اگر انسان به رسایی برسد، خود به خود به «بیمرگی» نیز خواهد رسید. «اَمِرِه تاتْ» Ameretat که در زبان پارسی به صورت «اَمُرداد» آمده، جاودانگی معنا میدهد. بیگمان این فروزه از ویژگی ذاتی خداوند است، اما انسان نیز بر پایه نظامی که در آفرینش او پیشبینی و برقرار شده است، به گونه ای دیگر میتواند به جاودانگی برسد.
هفتمین گام در راه عرفان زرتشتی و شناخت کامل اهورامزدا، رسیدن به مقام انسان کامل یعنی «سپنته من» است که نور حقیقت و ندای اهورایی را دریافته و چون مشعلی فروزان، نهاد و دیده دل عارف را روشن خواهد کرد. فروزه هایی چون کار و کوشش و پاکی و راستی، توانایی سازندگی و نوآوری و مهرورزی پویا خواهد شد تا رسایی و پایندگی در نهاد او فزونی یابد و به خدا نزدیک شود.
سرچشمه : نگاهی به دین زرتشتی، به کوشش انجمن موبدان
http://www.anjomanemobedan.com/leaflet/Negaah%20Be%20Din%20e%20Ashu%20Zartosht.pdf