سدره چیست ؟
سدره پیراهنی است گشاد، سپید رنگ، بدون یقه و با آستینهای کوتاه که از پارچه سفید درست شده و دارای دو کیسه بسیار کوچک، یکی در جلوی سینه و نزدیک قلب که گریبان خوانده میشود و دیگری در پشت که گرده نامیده میشود و زرتشتیان آن را در زیرلباسهای خود میپوشند. درجلو سدره از گردن به پایین، چاکی قرار دارد که تا قسمت سینه میرسد و در انتهای آن کیسه کوچکی به نام کیسه کرفه قرار گرفتهاست که به عقیده زرتشتیان مؤمن، گنجینه هومت، هوخت هورشت است. یعنی سه اصل بزرگ آیین زرتشتی، اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک که فرد زرتشتی باید بکوشد تا این سه صفت را در خود پرورش دهد. امروزه زرتشتیان سدره را از ململ سفید درست میکنند ولی در عهد باستان از پشم و پنبه و حتی گاهی از ابریشم درست میشد. به عقیده زرتشتیان سدره جامه ستایش اهورا مزدا وبه منزله زره و جوشنی است که پوشنده را از شر تمایلات نفسانی و صفات رذیله حفظ میکند. سفیدی سدره نشانی از آن است که فرد زرتشتی باید قلب و روح خود را مانند آن سفید و بی آلایش نگهدارد واز اعمال ناشایست دوری گزیند.
’’کشتی’’ بندی است باریک و بلند که از ۷۲ نخ پشم درست میشود. زمان بافتن این ۷۲ نخ به شش قسمت که هر کدام دارای ۱۲ نخ است تقسیم شده و به هم بافته میشود زمانی که عمل بافتن تمام شد گرههایی به دو سر کشتی زده میشود. زرتشتیان کشتی را بر روی سدره سه دور بگرد کمر میبندند و در دور دوم دو گره به جلو و در دور سوم دو گره از پشت سر به کشتی میزنند. در عهد باستان کشتی از پشم گوسفند و موی بز و شتر وحتی از پنبه بافته میشود ولی امروزه آن را از پشم گوسفند درست میکنند. به طوری که از مندرجات کتابهای مذهبی به دست میآید زرتشتیان عهد باستان فرزندان خود را در سن پانزده سالگی سدره پوش مینمودند. در تیر یشت کرده ۶بندهای ۴و۵ آمده: «ای زرتشت اسپنتمان تشتر با چشمهای درخشان، بلند بالا و بسیار نیرومند، توانا و چست در فروغ پرواز کند به سنی که مرد برای نخستین بار کشتی بندد، به سنی که مرد برای نخستین بار نیرو گیرد و به سنی که مرد برای نخستین بار به بلوغ رسد» و پس از پوشیدن سدره بر روی آن و بر گرد کمر کُستی|کُشتی میبندند.
واژهشناسی
واژه سدره در اوستا (vohumanu vastra) است که به معنی جامه نیکاندیشی است. در برخی از نسکهای دینی زرتشتیان این پوشش را پیراهن خواندهاند.
درباره خود واژه امروزی سدره گروهی آن را از ریشه vastra در زباان اوستایی میدانند که برابر رخت و جامهاست. گروهی آن را برساخته از دو واژه پارسی سود و رَه دانستهاند و اینگونه آن را سودراه و سودمند و راه سود معنا کردهاند.
نمادشناسی
گرده نشانه مسئولیتها و وظیفههایی است که هرکس به عهده دارد و باید بدرستی انجام دهد. گریبان که کیسه کرفه یا کیسه کار نیک هم خوانده میشود، یادآور است که همه کردارهای نیک روی هم انباشته شده و آدمی را به خوشبختی میرساند. نزدیک قلب بودن آن نشانهای است که کارهای نیک باید قلبا و خالصانه انجام شود. سپیدی آن نماد پاکی و بی غل و غش بودن است.