دسته: general

سروده پهلوی کردی سپاس یزدان به همراه برگردان به پارسی

 

 

 

 

 

سپاسگذارم یزدان

سپاسگذارم دادار

سپاسگذارم ای یار

جانِ این جهان

شما خدایِ ما

 

به گاه و راه شدن

به کوه و دشتی ها

نشستِ باران هست

شما خدایِ ما

 

شما خدایِ ما

خُنکیِ بامدادان

وَزیدنِ باد- ان

سرود و شادی ها

شما خدایِ ما

 

تازگیِ گل بنان

و لرزشِ برگان

آوازِ هستی را

کنار رود- یها

شما خدای ما

 

باران و بادِ نرم

و بوی خاک آید

تپشِ دل آن جا

یک چند اشک- یها

شما خدایِ ما

 

جان پُر درد و زار

میانْ دل و کوه ها

چَکامه هستی

همه جان داران

خوانند به شادی ها

شما خدای ما

 

با آزرم، آبان91، رضا/ سروده ای نیمه پهلوی و نیمه کردی است و با پوزش از هم میهنان کرد سرزمین اردلان ها ( : سرزمین آریائیان )

رضا 

— همچنین ببینید :

سروده پهلوی به پذیره فصل بهار به همراه برگردان به پارسی

سرود پهلوی یک رویا به همراه برگردان پارسی

سروده پهلوی نوروز به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی کردی سپاس یزدان به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی باد و برگ به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی بهار من به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی ناز به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی دره به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی ” باد ” به همراه برگردان به پارسی

سروده اِران شهر به زبان پهلوی به همراه برگردان به پارسی

 

سروده پهلوی آرش کمان به همراه برگردان به پارسی

 

۲۱ نسک اوستای روزگار ساسانی

«اوستا» نام مجموعه کتاب‌های سپند(:مقدس) زرتشتیان است. نامه‌ی سپندینه‌ی اوستا به خط اوستایی که به آن خط «دین‌دبیره» هم می‌گویند نوشته شده است. زبان اوستایی در دانش زبان‌شناسی، دربرگیرنده‌ی دو گویش است که یکی دیرینه‌تر است، که آن‌را «گویش گاهانی» گویند که در گاتها، سرودهای اشوزرتشت به‌کار رفته است. گویشی که در دیگر بخش‌های اوستا به‌کار رفته «گویش نو» خوانده می‌شود. اوستای روزگار ساسانی، به ۲۱ نسک(نسک در واژه به معنای کتاب، بخش آمده است) بخش می‌شده‌ است که بر پایه‌ی کتاب‌های هشتم و نهم دینکرد به گزارش زیر است:

۱- سوتْکَر نَسْک: دارای ۲۲ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی پرهیزگاری و دینداری بوده است. از نوشته‌های با ارزش این نسک پیرامون «کرشاسب»، «کی‌خسرو» و «کی‌کاووس» بوده است. گمان می‌رود که رساله‌ی پهلوی «زند وهومن یسن» یا «بهمن یشت» برگرفته از فَرْگَرْدْ هفتم «سوتکر نسک» باشد.

۲– وَرْشْتْ مانْسَر: دارای ۲۲ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی کارهای دینی و نیایش‌ها بوده است.

۳– بَغْ نَسْک: دارای ۲۲ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی دین ‌زرتشتی و آموزه‌های اشوزرتشت بوده است،‌ که چکیده‌ی آن در «دینْکَرد» آمده است. سه فَرْگَرْدْ این نسک تاکنون مانده است که سه نماز «اَشِمْ وُهو»، «یَتااَهو وَئیرو» و «یَنگْهِ‌هاتامْ» را دربر می‌گیرد.

۴– دامدات نَسْک: دارای ۳۲ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی جهان پسین و رستاخیز بوده است. این نسک به «دوازده هاماسْتْ» نیز نامور است.

۵– ناتَرْ نَسْک: دارای ۳۵ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی ستاره‌شناسی بوده است.

۶– پاجَگ نَسْک: دارای ۲۲ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی آیین‌ها و کارهای دینی بوده است.

۷– رُودُ داد آئیتیگ نَسْک: دارای ۱۳ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی کارهای سیاسی، نظامی و اجتماعی بوده است.

۸– بَریش نَسْک: دارای ۱۲ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی حقوق و قانون بوده است.

۹– کَشْسْرُب نَسْک: دارای ۱۵ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی کارهای دینی و نیایش‌ها بوده است.

۱۰– ویشتاسْپ ساسْت نَسْک: دارای۱۰ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی «ویشتاسب شاه»، پشتیبان اشوزرتشت و گسترش دین‌ بهی بوده است.

۱۱– وَشْتَگ نَسْک: دارای ۶ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی رفتار و کردار دینی بوده است.

۱۲– چیترادات نَسْک: دارای ۲۲ فَرْگَرْدْ و دو موضوع ارزشمند را دربر داشته است:

یکی؛ پزشکی، انواع و شیوه‌ها و مسایل وابسته به آن و دیگری مسایلی که از آغاز آفرینش تا زندگی اشوزرتشت را شامل می‌شده است. که موضوع دوم به نژادها، قبیله‌ها وآیین‌هایشان و زندگی‌نامه شاهان پیشدادی و کیانی می‌پرداخته است. و بی‌گمان این رساله بنیان «شاهنامه»‌ها و «سِیَرُالمُلوک»‌ها بوده است.

۱۳– سْپِنْد نَسْک: دارای ۶۰ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی اخلاق، شیوه‌های نیکوکاری و داستان کودکی اشوزرتشت بوده است.

۱۴ – بَغان یَشْت نَسْک: دارای ۱۷ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی اهورامزدا، ایزدان و اَمِشاسْپَندان و شیوه‌های ستایش و نیایش آنان بوده است.

۱۵– نیکاتوم نَسْک: دارای ۵۴ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی راستی و چگونگی داد و به‌جای آوردن حقوق مردم(روش‌های محاکمه و دادرسی و گوناگونی کیفرها) و همچنین چگونگی اوزان و مقادیر بوده است.

۱۶– گَنباسَرْنی جَت نَسْک: دارای ۶۵ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی پیوند زناشویی، پایه‌ی ایمان و قانون‌های حقوقی و قضایی بوده است.

۱۷ – هوسْپارَم نَسْک: دارای ۶۴ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی جهان پسین و همچنین دستورهایی درباره‌ی کشاورزان و حقوق آنان بوده است.

۱۸– سَکاتوم نَسْک: دارای ۵۲ فَرْگَرْدْ و موضوع‌های گوناگونی چون دادِ شاهان، رخدادهای رستاخیز، بایسته‌بودن مبارزه با بدی و گناه، چگونگی داوری، طبقه‌های داوران و قانون‌هایی درباره‌ی مالکیت را شامل می‌شده است.

۱۹– وَنْدیداد نَسْک: دارای ۲۲ فَرْگَرْدْ و تنها نسک اوستایی ساسانی است که متن اوستایی و تفسیر پهلوی آن برجای مانده است. جغرافیا، داستان جمشید، رخدادهای رستاخیز، آداب پاکی، آداب بَرِشْنوم و دخمه کردن مردگان، دستورهای دینی را شامل می‌شود.

۲۰– هاتُخْت نَسْک: دارای ۳۰ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی ایزدان و فرشتگان بوده است. بخشی از این نسک در «سروش یَشْتِ هادُخت» است که سه فَرْگَرْدْ می‌باشد.

۲۱– سْتوت یَشْت نَسْک: دارای ۳۳ فَرْگَرْدْ و درباره‌ی ستایش اهورامزدا و امشاسپندان بوده است. در اوستای کنونی این نسک به نام سْتوتْ یَسْن به معنای یسناهای ستایش نام دارد.

در روزگار ساسانیان هفت بخش ۱-۲-۳-۱۱-۱۳-۲۰-۲۱ را «گاسانیک» یا ادبیات مینوی(آن جهانی)، هفت بخش ۴-۵-۶-۷-۸-۹-۱۰ را «هاتَک‌مانْسَریک» یا ادبیاتی میان نوع ادبیات مینوی و این‌جهانی(آن جهانی و این جهانی) و هفت بخش ۱۲-۱۴-۱۵-۱۶-۱۷-۱۸-۱۹ را «داتیک» یا ادبیاتِ این جهانی نامیده می‌شد.

افسوس که اکنون از آن مجموعه‌ی بزرگ جز اندکی برجای نمانده که آنچه برجامانده، پنج بخش است:

۱– یَسنا: که ۷۲ «سرود» یا «ها» یا «هات» است. یَسَنْ از ریشه‌ی «یَزْ» به معنی ستایش است. این واژه در فارسی دری «جشن» شده است.

هفده سرود از این ۷۲ «هات»، سرودهای جاودانه‌ی اشوزرتشت «گاتها» یا «گاهان» است، به شرح زیر:

الف) «هات»های۲۸تا۳۴ نامور به اَهنَوَد گات.

ب) «هات»های۴۳تا۴۶ نامور به اُشتَوَد گات.

پ) «هات»های۴۷تا۵۰ نامور به سِپَنتَمَد گات.

ث) «هات»۵۱ نامور به وُهوخَشَترگات.

ث) «هات»۵۳ نامور به وَهُشتواِشت گات.

۲– ویسْپَرَد: که ۲۴ سرود دارد و به معنای «همه ردان» است و در آن به آن‌چه که نیک و سودمند است، یاد شده است و به نگاهبانان آنان درود فرستاده شده است.

۳– یَشت‌ها: که از ۲۱ یشت تشکیل شده است. هر یشت درباره‌ی یکی از ایزدان و امشاسپندان است.

۴– وندیداد: که ۲۲ فَرْگَرْدْ دارد و همان نسک نوزدهم است.

۵– خرده اوستا: که اوستای کوچک هم معنی می‌دهد، خلاصه‌ای از یسنا و یشت‌های اوستای ساسانی است که برای نیایش‌ها و نمازهای روز، ماه، سال و جشن‌ها به وسیله‌ی «آدربادماراسپندان» موبدان موبد روزگاز شاپوردوم گردآوری و نوشته شده است.

یاری‌نامه:

رضی، هاشم. دانشنامه‌ی ایران باستان. انتشارات سخن، تهران، ۱۳۸۱٫ رویه‌های۲۱۵۶تا۲۱۵۹

زهراب، آونهیر. جستاری. انشارات راهگشا، شیراز، ۱۳۸۲٫ رویه‌های۱۱۴تا۱۲۱٫

پورداود، ابراهیم. ویسپرد. انتشارات اساتیر، تهران، ۱۳۸۱٫ رویه‌های۱۷تا۲۵٫

منوچهرپور، منوچهر. بدانیم و سربلند باشیم، انتشارات فروهر، تهران،۱۳۷۷، رویه‌های۵۵تا۵۹٫

http://www.yataahoo.com/?p=2820

 

 

 

نهضت «سندباد» در برابر «عباسیان»

 

واژه‌ی «سندباد» که به گونه‌ی «سنباد» هم نوشته می‌شود. در زبانِ پهلوی به معنی نیروی اندیشه است. «سندباد» همچنین به معنی بادی است که از سوی رود سند بوزد. واژه‌ی مجوس از سوی تازیان به افرادی گفته می‌شود که پیروی دین‌های ایرانی پیش از اسلام بودند. گمان می‌رود «سندباد» از پیروان مزدک بوده است. «سندباد مجوس» پس از کشته شدن ابومسلم خراسانی در نیشابور و ری به خونخواهی ابومسلم دربرابر خلیفه عباسی منصور به‌پا خواست.

پس از سرگونی دستگاه خلافت امویه به‌دست ابومسلم و برقراری خلافت عباسیان در بغداد نفوذ و قدرت ابومسلم در خراسان، هراس دومین خلیفه عباسی یعنی منصور را درپی داشت و به دستور خلیفه، او را در بغداد کشتند. سپس شورش‌هایی در خراسان رخ داد که نخستین آنها، به‌پا خواستن سندباد در سال ۱۳۸ هجری مهی(۷۵۵ میلادی) بود.

جنبش او به تشکیل یک سازمان دینی مخفی بر ضد فرمانروایی عباسیان به نام «مسلمیه» شد که سال‌ها به پرورش احساسات ضدعباسیان می‌پرداخت. «سندباد» با حرکت از نیشابور، شهرهای قومس، ری و قم را گرفت و گروهی از مزدکیان و زرتشتیان طبرستان گردِ او آمدند.

سندباد در شهر ری موفق به اعدام فرمانروای آنجا شد. او با پادشاه طبرستان به‌نام «اسپهبد خورشید» رابطه‌ی دوستانه‌ای برقرار کرد و از این‌رو از نیشابور تا طبرستان را دربرابر فرمانروایی عباسیان شوراند. با پیوستن گروهی از ملی گرایان ایرانی به او شمار پیروانش به ۱۰۰ هزار نفر رسید. نهضت او ۷۰ روز به‌درازا کشید و در این مدت او و سپاهیانش پیشروی بسیاری کردند. سرانجام یکی از سرداران منصور به‌نام «جوهر بن مراد» او را در نزدیکی همدان شکست داد و نزدیک به ۶۰ هزار نفر از پیروان او کشته شدند. سپس سندباد از «اسپهبد خورشید» پناه خواست و به طبرستان رفت.

«طوس» پسرعموی« اسپهبد خورشید» که از سوی او با اسب و پیشکش‌‌های گوناگون به پیشواز او رفته بود، بعدها به‌دلیل بی‌احترامی‌هایی که در رفتار سندباد احساس می‌کرد، او را کشت. به این گونه نهضت «سندباد» شکست خورد.

سرچشمه‌ها:

 نراقی، حسن. چکیده تاریخ ایران از کوچ آریایی‌ها تا پایان سلسله پهلوی

 تارنمای ویکی پدیا

http://www.yataahoo.com/?p=2807

 

 

Zoroastrian Exhibition in London- SOAS

The Everlasting Flame – SOAS – Brunei Gallery – 9 October to 14 December 2013

 

 

«گهنبار»ها؛ جشن های آفرینش 

همچنین ببینید: گاهنبار ، جشن های فصلی و گهنبار ، گاهان بار ، جشن‌های ایرانی و زرتشتی در یک نگاه

«گاهان‌بار» یا «گهنبار»(در پهلوی: «گاسانبار»)؛ نام شش جشن، در شش گاه از سال ‌است. گهنبار از با شکوه و مهم‌ترین جشن‌های مردمی زرتشتیان است که هدف برجسته آن، باردادن یعنی بخشش و داد و دهش و ایجاد همبستگی و همازوری و پی بردن زرتشتیان از وضع یکدیگر در جامعه است. 
زرتشتیان در این جشن‌ها به ستایش اهورامزدا و سپاسگزاری از او برای داده ها و آفریده‌های نیک اش می‌‌پردازند. موبد آفرینگان گهنبار می‌‌خواند و بر توانگر و ناتوان، دارا و ندار بایسته است که در این آیین شرکت کنند.
خویشکاری هر زرتشتی این است که بخشی از درآمد خود را به داد و دهش و یاری به بینوایان کند. بنا بر این باور بسیاری از نیکوکاران زرتشتی پیش از درگذشت همه یا بخشی از دارایی خود را از به مانند زمین و باغ و آب و خانه و … وقف مراسم گهنبار و داد و دهش و یاری به دیگران می کنند. شش چهره گهنبار، گاه دادودهش است. 

پیشینه 
پیدایش گاهنبار را از روزگار پیشدادیان می دادند. نخستین بنیانگزار گهنبار، جمشید – شاه پیشدادی – دانسته شده است. گاهنبارها با پیشه دیرینه زندگی ایرانیان گره خورده است. گهنبارها با کشاورزی و دامداری و زندگی کشاورزی پیوند بنیادین دارند . گهنبار در آغاز جشن کشاورزی بوده است‌. هر کدام از گهنبارها‌، برابر با زمانی است که دگرگونی های بنیادین برای کشاورزان رخ می‌‌دهد و این دگرگونی ها با خود جشن و شادی می آورد‌. 

چیستی گهنبار و باورهای پیوسته به آن 

گهنبارها جشن بزرگداشت آفرینش هستند زیرا در استوره های زرتشتی جهان در هفت مرحله آفریده شده است. نخست آسمان، سپس آب‌، سوم زمین، چهارم گیاه، پنجم جانور، ششم انسان‌، هفتم آتش که همانا انرژی، نیرو و توان جنبش در هستی ست. شش گهنبار جشن پاسداشت این آفریده هاست و به همین سبب برخی دانشمندان نوروز را جشن آفرینش آتش و بزرگداشت آن می‌‌دانند. این آفرینش‌ها در تفسیر پهلوی و پازند و فارسی آفرینگان گهنبار نیز آمده است.

چگونگی برگزاری

در هر یک از شش گاهنبار، آیین های ویژه ای برپا می شود و مردم «میزد»‌ها (میهمانی‌ها) برگزار کنند و خورند و دهند تا «کرفه» (:ثواب) بسیار برند و گرنه «پادافره» (جزا)ی آن را کشند. جشن هر چهره گاهنبار پنج روز است که روز پنجم آن دیگر روزها والاتر است و جشن بزرگ به شمار می‌رود. نخست موبدان بخش هایی از اوستا ــ آفرین گهنبار ــ را می خواندند، آنگاه سفره عام می کشیدند و هر کس – از نادار و دارا – برسر سفره گهنبار می نشینند و از آن بهره می جویند. 

پیش از برآمدن آفتاب روز اول هر چهره از گاهان بار، موبدان به همراه دیگر مردم ، آیین «واژیشت» آن گهنبار را برگزار می کنند. چه توانگر و چه بی نوا همه درآن شرکت می کنند. آنهایی که خود نمی توانند خرج آن را بدهند، باید در آیینی که دیگران برپا می کنند و یا از درآمد موقوفات است شرکت کنند و از خوان گهنبار که در همه جا گسترده می شود بهره مند شوند.

آفرینگان گاهنبار

به خشنودی اهورامزدا، برزبان می آورم و می خوانم بهترین نیایش ها را. برزبان می آورم ازجان، با باوری نیک که مزدا پرست زرتشتی و دشمن همه بدی ها و پیرو آیین اهورایی می باشم. نیایش و آفرین می خوانم همه گاه ها و هنگام های روز و ماه و جشنهای سال (گهنبار) را که ردان وسروران هستند و با خشنودی ستایش می کنم، و این نیایش را به هنگام بامدادان می سرایم . نیایش می کنم و آفرین می خوانم بر همه گهنبارهای سال، هنگام هر جشنی که باشد ، به نام بر زبان می آورم و آیین های ویژه می گذارم. نیایش و آفرین خوانی می کنم برای گهنبار، میدیوزرم، میدیوشم، پیته شهیم، ایاسرم، میدیارم، همسپتمدم؛ که همه ردان و سروران هستند.
. بسرایید سرود بزرگی خداوند را و اهورامزدا را به نام بخوانید در یکتایی و بی همتایی پروردگار جهان ، اینچنین : بی گمان شهریاری زیبنده و سزاوار آن کس است که بهتر شهریاری کند، و اوست اهورا مزدا که با بهترین راستی برابراست و بندگی و عبادت خود را به پیشگاه وی تقدیم می کنیم و باشد که این چنین «میزد»ی پذیرا شده و ردگهنبار را خشنود و شادمان کند، و این است گهنبار …(نام گهنبار). 

شش چهره گهنبار سال

1 – میدیوزَرِم (Maidh-yo-zarem) – میانه بهار یا میانه فصل سبز – وقتی که سبزیجات تازه به فراوانی یافت می شود. این واژه در اوستا « میدیو»، به چم میان و« زرم» به چم بهار آمده است. این گهنبار که گاه آفرینش آسمان است‌، از روز خور تا دی بمهر ایزد یعنی روز یازدهم تا پانزدهم اردیبهشت ماه زرتشتی (دهم تا چهاردهم اردیبهشت ماه در گاهشماری رسمی‌) برپا می‌‌شود. زمان این گهنبار‌، زمان رشد و نمو گیاهان و رونق گرفتن کشاورزی است‌.

2 – میدیوشـِم (Maidh-yo-shema) – میانه تابستان – زمان رسیدن گندم و دیگر غلات. این واژه در اوستا «مئیدیو» به چم میان و«شمه» به چم تابستان و آمده است. این جشن در میان تابستان بزرگ 7 ماهه قرار می‌‌گیرد و آن را با انقلاب تابستانی یکی گرفته اند. دومین گهنبار سال از خیر ایزد و ماه تیر آغاز شده و تا روز دی به مهر یعنی از یازدهمین تا پانزدهمین روز تیرماه زرتشتی ( از هشتم تا دوازدهم تیر ماه در گاهشماری رسمی )ادامه دارد. در این گهنبار آب آفریده شده است. فاصله ی نخستین گهنبار سال تا این جشن 60 روز است.

بیشتر بدانیم : گاهنبار چَهرِه‌ی «مَیدیوشَهیم‌گاه»، میان تابستان بزرگ هفت ماهه

3 – پَـیتـه‌شَـهیم (Paiti-shahem) – پایان تابستان – زمان برداشت میوه جات. این واژه در اوستا و در پهلوی آمده است. این گهنبار که گاه آفرینش زمین است، از روز اشتاد تا انارام ایزد یعنی بیست و ششمین روز تا سی امین روز شهریور ماه باستانی (بیست و یکم تا بیست و پنجم شهریور ماه در گاهشماری رسمی ) برپا می‌‌شود. زمان این گهنبار آخر تابستان بزرگ است که برابر با آغاز مهر ماه کنونی است و هنگام برداشت محصول تابستانی و خرمن است. فاصله دومین گهنبار سال تا این جشن 75 روز است.

4- اَیاثرِم یا ایاسرم(Aya-threm ) – آغاز فصل سرما – کاشت محصولات زمستانی. این گهنبار گاه آفرینش گیاهان است و از روز اشتاد تا انارام ایزد یعنی از روز بیست و ششم تا سی‌ام مهر ماه زرتشتی ( بیستم تا بیست و پنجم مهر ماه در گاهشماری رسمی) برپا می‌‌شود. این گهنبار ، با چهره پیشین 30 روز فاصله دارد. ایاسرم‌گاه زمانی است که چوپانان با گله خود پیش از آمدن سرما از چراگاه های تابستانی به خانه باز می‌‌گردند‌.
5- میدیارِم (Maidh-ya-rem) – زمان استراحت کامل (میانه سال یعنی میانه زمستان). این گهنبار گاه آفرینش جانوران است و از روز مهر تا ورهرام ایزد از ماه دی یعنی از روز شانزدهم تا بیستم دی ماه زرتشتی (دهم تا چهاردهم دی ماه گاهشماری رسمی‌) برپا می‌‌شود. فاصله‌ی این گهنبار، با چهره پیشین 80 روز است.

بیشتر بدانیم : گاهنبار ایاسرم گاه

6- هَـمَـسپَـت‌مَـدَم(Hamas-path–maedem) ــ شاید به چم «حرکت همه سپاه». برابری شب و روز یا برابری سرما و گرما (پایان زمستان و هنگام اعتدال بهاری) – آماده شدن برای باز زنده شدن طبیعت. این گهنبار که گاه آفرینش انسان است، از روز اهنود تا وهیشتوایش یعنی پنج روز پایان سال ( بیست و پنجم تا بیست و نهم اسفند ماه گاهشماری رسمی ) برپا می‌‌شود. این گهنبار 75 روز پس از چهره پیشین برپا می‌‌شود.این 5 روز را «پنجه‌ بزرگ» نیز می‌‌نامند. زرتشتیان باور دارند که در این 5 روز فروهرهای در گذشتگان برای سرکشی بازماندگان خود فرود می‌‌آیند‌.

روزهای اهنود تا وهیشتوایش برابر 25 تا 29 اسفند ماه خورشیدی.

 

از پنجمین گهنبار تا به این جشن هفتاد و پنج روز است. این گهنبار به فروهرها اختصاص دارد و هنگامی است که فروهر درگذشتگان برای سرکشی بازماندگان خود فرو می آیند. واژه همس پت میدیم گاه برابر شدن روز و شب را معنی می دهد و در باور زرتشتیان هنگام آفریده شدن انسان است. پنج روز مانده به این گهنبار از روز اشتاد تا انارام (20 تا 24 اسفند خورشیدی) را پنجه کوچک می نامند و خانه و کاشانه برای برگزاری هر چه باشکوه تر جشن نوروز آماده و مرتب می شود و پنج روز آخر سال پنجه بزرگ نامیده می شود. آنچه ویژه این گهنبار می باشد، آن است که در چند روز مانده به پنجه کوچک خانه را از درون و برون پاکیزه می نمایند. ششه (سبزه) می کارند که در روز اول گهنبار (اهنود) ششه را در جلو پسکم (صفه) بزرگ که جای برگزاری گهنبار است می گذارند. در شب آخر سال چراغی به لبه بام خود می گذارند سحرگاه بر روی بام می روند و آتش افروزی با نوای اوستا در هم می آمیزد. هنگام سرودن اوستا و آتش افروزی بر روی بام مقداری لرک و میوه تازه و عود و سندل و مورت و مقداری برگ آویشن در ظرف آبی ریخته شده است. چند عدد ششه هم فراهم است پس از پایان مراسم آتش افروزی و اوستا خوانی ، میوه هایی که هنگام خواندن اوستا پاره شده است و لرک بین افراد خانواده تقسیم می گردد و عود و سندل بر روی خاکستر آتش و آب و آویشن را بر روی سر در خانه می ریزند و مورت را در بالای سر در خانه می گذارند که باعث تداوم و سرسبزی در آن خانه باشد و سپس از پشت بام پایین آمده ، مراسم سال نو آغاز می شود.

همچنین ببینید : آیین آتش روی بام پنجه

گهنبارها در اوستا 

از چهار آفرینگان در خرده اوستا‌، یکی به نام آفرینگان گهنبار نامگذاری شده است‌. این آفرینگان که به همراه اوستاهای دیگر در جشن های شش گانه‌ سال خوانده می‌‌شود‌، بخشی است از هادخت نسک و درباره شکوه و جایگاه و بزرگی این شش جشن سخن می‌‌گوید‌. در بندهای 7 – 12 آفرینگان گهنبار‌، ماه و روز برگزاری جشن‌های گهنبار و نیز روزهای دوری آنها از یکدیگر روشن شده است‌. 

گهنبارها در نوشته های پهلوی 

در همه کتاب‌های پهلوی بارها از گهنبارها یاد شده است و به جای آوردن آیین های دینی در این جشن ها دارای پاداش بزرگ یاد شده و نرفتن به گهنبار و برگزار نکردن آنها گناهی بزرگ دانسته شده است . در آغاز فصل 25 بندهش که از تقویم مزدیسنا یاد شده آمده است :«‌آفرینش جهان از من (اهورامزدا ) در 365 روز ، که از شش گهنبار سال باشد ، انجام گرفت».