نویسنده: DineBehi

«گهنبار»ها؛ جشن های آفرینش 

همچنین ببینید: گاهنبار ، جشن های فصلی و گهنبار ، گاهان بار ، جشن‌های ایرانی و زرتشتی در یک نگاه

«گاهان‌بار» یا «گهنبار»(در پهلوی: «گاسانبار»)؛ نام شش جشن، در شش گاه از سال ‌است. گهنبار از با شکوه و مهم‌ترین جشن‌های مردمی زرتشتیان است که هدف برجسته آن، باردادن یعنی بخشش و داد و دهش و ایجاد همبستگی و همازوری و پی بردن زرتشتیان از وضع یکدیگر در جامعه است. 
زرتشتیان در این جشن‌ها به ستایش اهورامزدا و سپاسگزاری از او برای داده ها و آفریده‌های نیک اش می‌‌پردازند. موبد آفرینگان گهنبار می‌‌خواند و بر توانگر و ناتوان، دارا و ندار بایسته است که در این آیین شرکت کنند.
خویشکاری هر زرتشتی این است که بخشی از درآمد خود را به داد و دهش و یاری به بینوایان کند. بنا بر این باور بسیاری از نیکوکاران زرتشتی پیش از درگذشت همه یا بخشی از دارایی خود را از به مانند زمین و باغ و آب و خانه و … وقف مراسم گهنبار و داد و دهش و یاری به دیگران می کنند. شش چهره گهنبار، گاه دادودهش است. 

پیشینه 
پیدایش گاهنبار را از روزگار پیشدادیان می دادند. نخستین بنیانگزار گهنبار، جمشید – شاه پیشدادی – دانسته شده است. گاهنبارها با پیشه دیرینه زندگی ایرانیان گره خورده است. گهنبارها با کشاورزی و دامداری و زندگی کشاورزی پیوند بنیادین دارند . گهنبار در آغاز جشن کشاورزی بوده است‌. هر کدام از گهنبارها‌، برابر با زمانی است که دگرگونی های بنیادین برای کشاورزان رخ می‌‌دهد و این دگرگونی ها با خود جشن و شادی می آورد‌. 

چیستی گهنبار و باورهای پیوسته به آن 

گهنبارها جشن بزرگداشت آفرینش هستند زیرا در استوره های زرتشتی جهان در هفت مرحله آفریده شده است. نخست آسمان، سپس آب‌، سوم زمین، چهارم گیاه، پنجم جانور، ششم انسان‌، هفتم آتش که همانا انرژی، نیرو و توان جنبش در هستی ست. شش گهنبار جشن پاسداشت این آفریده هاست و به همین سبب برخی دانشمندان نوروز را جشن آفرینش آتش و بزرگداشت آن می‌‌دانند. این آفرینش‌ها در تفسیر پهلوی و پازند و فارسی آفرینگان گهنبار نیز آمده است.

چگونگی برگزاری

در هر یک از شش گاهنبار، آیین های ویژه ای برپا می شود و مردم «میزد»‌ها (میهمانی‌ها) برگزار کنند و خورند و دهند تا «کرفه» (:ثواب) بسیار برند و گرنه «پادافره» (جزا)ی آن را کشند. جشن هر چهره گاهنبار پنج روز است که روز پنجم آن دیگر روزها والاتر است و جشن بزرگ به شمار می‌رود. نخست موبدان بخش هایی از اوستا ــ آفرین گهنبار ــ را می خواندند، آنگاه سفره عام می کشیدند و هر کس – از نادار و دارا – برسر سفره گهنبار می نشینند و از آن بهره می جویند. 

پیش از برآمدن آفتاب روز اول هر چهره از گاهان بار، موبدان به همراه دیگر مردم ، آیین «واژیشت» آن گهنبار را برگزار می کنند. چه توانگر و چه بی نوا همه درآن شرکت می کنند. آنهایی که خود نمی توانند خرج آن را بدهند، باید در آیینی که دیگران برپا می کنند و یا از درآمد موقوفات است شرکت کنند و از خوان گهنبار که در همه جا گسترده می شود بهره مند شوند.

آفرینگان گاهنبار

به خشنودی اهورامزدا، برزبان می آورم و می خوانم بهترین نیایش ها را. برزبان می آورم ازجان، با باوری نیک که مزدا پرست زرتشتی و دشمن همه بدی ها و پیرو آیین اهورایی می باشم. نیایش و آفرین می خوانم همه گاه ها و هنگام های روز و ماه و جشنهای سال (گهنبار) را که ردان وسروران هستند و با خشنودی ستایش می کنم، و این نیایش را به هنگام بامدادان می سرایم . نیایش می کنم و آفرین می خوانم بر همه گهنبارهای سال، هنگام هر جشنی که باشد ، به نام بر زبان می آورم و آیین های ویژه می گذارم. نیایش و آفرین خوانی می کنم برای گهنبار، میدیوزرم، میدیوشم، پیته شهیم، ایاسرم، میدیارم، همسپتمدم؛ که همه ردان و سروران هستند.
. بسرایید سرود بزرگی خداوند را و اهورامزدا را به نام بخوانید در یکتایی و بی همتایی پروردگار جهان ، اینچنین : بی گمان شهریاری زیبنده و سزاوار آن کس است که بهتر شهریاری کند، و اوست اهورا مزدا که با بهترین راستی برابراست و بندگی و عبادت خود را به پیشگاه وی تقدیم می کنیم و باشد که این چنین «میزد»ی پذیرا شده و ردگهنبار را خشنود و شادمان کند، و این است گهنبار …(نام گهنبار). 

شش چهره گهنبار سال

1 – میدیوزَرِم (Maidh-yo-zarem) – میانه بهار یا میانه فصل سبز – وقتی که سبزیجات تازه به فراوانی یافت می شود. این واژه در اوستا « میدیو»، به چم میان و« زرم» به چم بهار آمده است. این گهنبار که گاه آفرینش آسمان است‌، از روز خور تا دی بمهر ایزد یعنی روز یازدهم تا پانزدهم اردیبهشت ماه زرتشتی (دهم تا چهاردهم اردیبهشت ماه در گاهشماری رسمی‌) برپا می‌‌شود. زمان این گهنبار‌، زمان رشد و نمو گیاهان و رونق گرفتن کشاورزی است‌.

2 – میدیوشـِم (Maidh-yo-shema) – میانه تابستان – زمان رسیدن گندم و دیگر غلات. این واژه در اوستا «مئیدیو» به چم میان و«شمه» به چم تابستان و آمده است. این جشن در میان تابستان بزرگ 7 ماهه قرار می‌‌گیرد و آن را با انقلاب تابستانی یکی گرفته اند. دومین گهنبار سال از خیر ایزد و ماه تیر آغاز شده و تا روز دی به مهر یعنی از یازدهمین تا پانزدهمین روز تیرماه زرتشتی ( از هشتم تا دوازدهم تیر ماه در گاهشماری رسمی )ادامه دارد. در این گهنبار آب آفریده شده است. فاصله ی نخستین گهنبار سال تا این جشن 60 روز است.

بیشتر بدانیم : گاهنبار چَهرِه‌ی «مَیدیوشَهیم‌گاه»، میان تابستان بزرگ هفت ماهه

3 – پَـیتـه‌شَـهیم (Paiti-shahem) – پایان تابستان – زمان برداشت میوه جات. این واژه در اوستا و در پهلوی آمده است. این گهنبار که گاه آفرینش زمین است، از روز اشتاد تا انارام ایزد یعنی بیست و ششمین روز تا سی امین روز شهریور ماه باستانی (بیست و یکم تا بیست و پنجم شهریور ماه در گاهشماری رسمی ) برپا می‌‌شود. زمان این گهنبار آخر تابستان بزرگ است که برابر با آغاز مهر ماه کنونی است و هنگام برداشت محصول تابستانی و خرمن است. فاصله دومین گهنبار سال تا این جشن 75 روز است.

4- اَیاثرِم یا ایاسرم(Aya-threm ) – آغاز فصل سرما – کاشت محصولات زمستانی. این گهنبار گاه آفرینش گیاهان است و از روز اشتاد تا انارام ایزد یعنی از روز بیست و ششم تا سی‌ام مهر ماه زرتشتی ( بیستم تا بیست و پنجم مهر ماه در گاهشماری رسمی) برپا می‌‌شود. این گهنبار ، با چهره پیشین 30 روز فاصله دارد. ایاسرم‌گاه زمانی است که چوپانان با گله خود پیش از آمدن سرما از چراگاه های تابستانی به خانه باز می‌‌گردند‌.
5- میدیارِم (Maidh-ya-rem) – زمان استراحت کامل (میانه سال یعنی میانه زمستان). این گهنبار گاه آفرینش جانوران است و از روز مهر تا ورهرام ایزد از ماه دی یعنی از روز شانزدهم تا بیستم دی ماه زرتشتی (دهم تا چهاردهم دی ماه گاهشماری رسمی‌) برپا می‌‌شود. فاصله‌ی این گهنبار، با چهره پیشین 80 روز است.

بیشتر بدانیم : گاهنبار ایاسرم گاه

6- هَـمَـسپَـت‌مَـدَم(Hamas-path–maedem) ــ شاید به چم «حرکت همه سپاه». برابری شب و روز یا برابری سرما و گرما (پایان زمستان و هنگام اعتدال بهاری) – آماده شدن برای باز زنده شدن طبیعت. این گهنبار که گاه آفرینش انسان است، از روز اهنود تا وهیشتوایش یعنی پنج روز پایان سال ( بیست و پنجم تا بیست و نهم اسفند ماه گاهشماری رسمی ) برپا می‌‌شود. این گهنبار 75 روز پس از چهره پیشین برپا می‌‌شود.این 5 روز را «پنجه‌ بزرگ» نیز می‌‌نامند. زرتشتیان باور دارند که در این 5 روز فروهرهای در گذشتگان برای سرکشی بازماندگان خود فرود می‌‌آیند‌.

روزهای اهنود تا وهیشتوایش برابر 25 تا 29 اسفند ماه خورشیدی.

از پنجمین گهنبار تا به این جشن هفتاد و پنج روز است. این گهنبار به فروهرها اختصاص دارد و هنگامی است که فروهر درگذشتگان برای سرکشی بازماندگان خود فرو می آیند. واژه همس پت میدیم گاه برابر شدن روز و شب را معنی می دهد و در باور زرتشتیان هنگام آفریده شدن انسان است. پنج روز مانده به این گهنبار از روز اشتاد تا انارام (20 تا 24 اسفند خورشیدی) را پنجه کوچک می نامند و خانه و کاشانه برای برگزاری هر چه باشکوه تر جشن نوروز آماده و مرتب می شود و پنج روز آخر سال پنجه بزرگ نامیده می شود. آنچه ویژه این گهنبار می باشد، آن است که در چند روز مانده به پنجه کوچک خانه را از درون و برون پاکیزه می نمایند. ششه (سبزه) می کارند که در روز اول گهنبار (اهنود) ششه را در جلو پسکم (صفه) بزرگ که جای برگزاری گهنبار است می گذارند. در شب آخر سال چراغی به لبه بام خود می گذارند سحرگاه بر روی بام می روند و آتش افروزی با نوای اوستا در هم می آمیزد. هنگام سرودن اوستا و آتش افروزی بر روی بام مقداری لرک و میوه تازه و عود و سندل و مورت و مقداری برگ آویشن در ظرف آبی ریخته شده است. چند عدد ششه هم فراهم است پس از پایان مراسم آتش افروزی و اوستا خوانی ، میوه هایی که هنگام خواندن اوستا پاره شده است و لرک بین افراد خانواده تقسیم می گردد و عود و سندل بر روی خاکستر آتش و آب و آویشن را بر روی سر در خانه می ریزند و مورت را در بالای سر در خانه می گذارند که باعث تداوم و سرسبزی در آن خانه باشد و سپس از پشت بام پایین آمده ، مراسم سال نو آغاز می شود.

همچنین ببینید : آیین آتش روی بام پنجه

گهنبارها در اوستا 

از چهار آفرینگان در خرده اوستا‌، یکی به نام آفرینگان گهنبار نامگذاری شده است‌. این آفرینگان که به همراه اوستاهای دیگر در جشن های شش گانه‌ سال خوانده می‌‌شود‌، بخشی است از هادخت نسک و درباره شکوه و جایگاه و بزرگی این شش جشن سخن می‌‌گوید‌. در بندهای 7 – 12 آفرینگان گهنبار‌، ماه و روز برگزاری جشن‌های گهنبار و نیز روزهای دوری آنها از یکدیگر روشن شده است‌. 

گهنبارها در نوشته های پهلوی 

در همه کتاب‌های پهلوی بارها از گهنبارها یاد شده است و به جای آوردن آیین های دینی در این جشن ها دارای پاداش بزرگ یاد شده و نرفتن به گهنبار و برگزار نکردن آنها گناهی بزرگ دانسته شده است . در آغاز فصل 25 بندهش که از تقویم مزدیسنا یاد شده آمده است :«‌آفرینش جهان از من (اهورامزدا ) در 365 روز ، که از شش گهنبار سال باشد ، انجام گرفت».

حقوقِ تاريخىِ ايران را فراموش نکنيم

از سالِ ١١٩٢ خورشيدى (١٨١٣ ميلادى)، قراردادهائى از طريق دولت‌هاى وقتِ ايران به ملتِ ما تحميل شد ه است. بدنبال اين قراردادها، سرزمينِ بزرگِ ايرانيان پاره‌پاره شده؛ اکنون تنها بخشى از آن به نام ايران بر جاى مانده است. اين قراردادها همانطور که باعثِ پاره‌پاره شدن ايران بزرگ شده‌اند، بصرف تحميلى بودنشان، در زمان مناسب هم می‌توانند اسباب يگانگى و بهم‌پيوستن ما باشند. مجال آن نيست که چگونگى پذيرش اين قراردادها را از سوى حکومت‌هاى وقت ايران شرح دهيم. اينجا تنها به سياههٴ قراردادهاى مزبور بسنده می‌کنيم.

قرار دادِ گلستان (٢٠ مهر ماه ١١٩٢ خورشيدى – ١٢ اکتبرِ ١٨١٣ ميلادى)

اين قرارداد به دنبال ِ جنگ هاى ده سالهٴ روسيه عليه ِ ايران بر ما تحميل شد . بر پايهٴ قراردادِ گلستان، چهارده ايالت و ولايتِ قفقاز، از ايران جدا شد و زيرِسلطهٴ روسيهٴ تزارى قرارگرفت. ايالت‌ها و ولايت‌هاى چهارده‌گانهٴ مزبور عبارتند از:ايالتِ گنجه و قره باغ، ولايت‌هاى شکى، شيروان، قبه، دربند، بادکوبه، داغستان و گرجستان، محال شوره‌گل، اچوق باشى، گروزيه، منگريل و آبخاز. افزون بر آن، بخشى از سرزمين ِ تالش نيز به تصرف روس‌ها درآمد، و از آن پس، حاکميت بدونِ‌منازع ِ ايران بر درياى مازندران خدشه‌دار شد. (١ )

قراردادِ ترکمانچاى (سوم اسفند ماه ١٢٠۶ خورشيدى -٢٢ فوريهٴ ١٨٢٨)

بدنبال ِ جنگهاى ِ سه سالهٴ ايران و روس، قراردادِ ديگرى به نام ترکمانچاى بر مردم ِ ايران تحميل شد. درنتيجهٴ اين قرارداد، سه ايالتِ ديگرِ قفقاز، يعنى ايروان، نخجوان و بخش هائى از تالش نيز به روس ها واگذار شد. حاکميت ِ ايران بر درياى مازندران از دست رفت و کاپيتولاسيون يا قضاوتِ کنسولى هم بر ملتِ ايران تحميل گرديد. بدينسان، ميانِ مردم ِ قفقاز و ديگرِ مردم ِ ايران، ديوارِ جدائى بر پا شد. (٢ )

قراردادِ پاريس (سيزدهم اسفند ماه ١٢٣۵ خورشيدى – ۴ مارس ١٨۵٧ ميلادى)

به دنبالِ کشمکش هائى در شرقِ ايران بر سر مسئلهٴ “هرات”، دولتِ انگلستان دست به اقدام‌هاى وسيع ِ سياسى در راستاىِ جدائى ِ سرزمين ِ افغانستان از ايران زد. دولتِ انگلستان به ايران لشکر کشيد. بوشهر و خرمشهر را اشغال، و اهواز را گلوله باران کرد. نتيجه ٴ اقدام‌هاى مزبور قراردادِ صلحى بود ميان ِ ايران و انگلستان که در شهر ِ پاريس به امضاء رسيد. بر پايهٴ اين قرار داد، بخشهائى از شرقِ ايرانِ بزرگ تجزيه گرديد و ميان مردم ِايران و افغانستان جدائى افتاد. اين اقدام امپراطورى انگليس به منظور ايجاد فاصله‌اى ميان دشمن و مستعمره او بود. روسيه دشمن ديرينهٴ انگليس بود و هندوستان مستعمرهٴ آن. (٣ )

تجزيهٴ مکران و بلوچستان (١٢۴٩ خورشيدى برابر با ١٨٧٠ ميلادى)

انگلستان در ١٢۴٩ خورشيدى، از ضعف و درماندگىِ حکومت ِ ايران بهره گرفت دولتِ و بخش‌هائى از”مکران و بلوچستان ” را اشغال و از ايران جدا کرد. آن را ” بلوچستان ِ انگليس ” ناميد. پس از جنگِ جهانىِ دوم، بدنبالِ تجزيه ِ هند و ايجادِ دوکشورِ هندوستان و پاکستان، سرزمينهاى ِ ياد شده از سوی انگليس به کشورِ تازه‌پديد آمده پاکستان هديه شد. (۴ )

قرار دادِ آخال (١٨ آذرماه ١٢۶٠ خورشيدى – ٩ دسامبرِ ١٨٨١ ميلادى)

پس از جدايى افغانستان، راهِ مناطقِ خوارزم و فرارود که از هرات مي‌گذشت، بر روى حکومت ايران بسته شد. بدينسان، ارتباطِ کالبدى با “ايران‌ويج” يعنى مناطق بخارا، سمرقند، فرگان (فرغانه) و غيره قطع شد. دولتِ روسيهٴ تزارى با توجه به اين مسئله، و بر پايهٴ وصيت‌نامهٴ پتر، سرزمين هاى خوارزم و فرارود را موردِ تهاجم ِ نظامى قرار داد. دولتِ مزبور ميان سال‌های ١٨۶٠ و ۱۸۷٠ميلادی مقاومتِ مردم ِ سرزمين‌هاى ياد شده و ايستادگىِ اميرانِ محلى ِ وابسته به ايران را درهم شکست و تمامى ِ سرزمين هاى خوارزم و فرارود را اشغال کرد. بدنبالِ اين تجاوزِنظامى، بر پايهٴ قراردادى که به قراردادِ آخال معروف است، دولتِ ايران مجبورشد که از همهٴ حقوقِ تاريخى ِ خود برسرزمين‌هاى خوارزم و فرارود، چشم‌پوشى کند. (۵) (۶ )

قرارداد ١٩٢١ (٢٣ بهمن ماه ١٢٩٩ خورشيدى -٢۶ فوريهٴ ١٩٢١ ميلادى)

بدنبال ِ پاگيرى ِ حکومت ِ بلشويکى در روسيه و درهم شکستن ِ مقاومتِ گستردهٴ مردمان ِ اسيرِ يوغِ تزارها در قفقاز، خوارزم و فرارود، ارتش ِ سرخ، با اشغال ِ شهرِ رشت و بخشٰ هاى ديگرى از گيلان، دولت ِ ايران را براى انتقال ِ ارثيهٴ خونين ِ تزارها به “تزارهاى سرخ ” زير ِ فشار قرارداد.

بدينسان دولتِ ايران، در حالى که شهر ِ رشت و بخش هاى بزرگى از گيلان در اشغالِ ارتشِ سرخ بود و بيمِ حرکت ِ ارتشِ مزبور به سوىِ تهران مى رفت، قرار دادِ “مودت!” را امضا کرد. با اين امضاء، ارثيهٴ خونين ِ تزارها، يعنى تمامىِ سرزمين قفقاز، سرزمين‌هاى خوارزم و فرارود، و بخشى از حاکميت ِ ملت ايران بر درياى مازندران، به “تزارهای سرخ” منتقل شد.

جالب اينجاست که در فصل اولِ قرارداد ِ مزبور آمده است:”دولتِ روسيه ِ شوروى مطابقِ بيانيهٴ راجع به مبانى ِ سياستِ روسيه نسبت به ملت ِ ايران مندرجه در مراسلات ١۴ يانور “ژانويه ” ١٩١٨ و ٢۶ ايوان “ژوئيه ” ١٩١٩ ، يک‌مرتبهٴ ديگر رسما اعلان مى نمايد که از سياستِ جابرانه‌اى که دولت‌هاى مستعمراتى ِ روسيه، که به ارادهٴ کارگران و دهاقين ِ اين مملکت سرنگون شدند، نسبت به ايران تعقيب مى نمودند، قطعا صرف‌نظر مى نمايد. دولتِ شوروى ِ روسيه تمامِ معاهدات و مقاولات و قراردادها را که دولتِ روسيهٴ تزاری با ايران منعقد نموده و حقوقِ ملت ِ ايران را تضييع مى‌نمود، ملغى و از درجهٴ اعتبارساقط‌ شده اعلان مى‌نمايد…

” دولتِ “شوروىِ” روسيه نه تنها سرزمين‌هاى اشغالى از سوىِ حکومتِ تزارى را به ايران بازنگرداند، بلکه در سوم شهريورماه ١٣٢٠ خورشيدى، به بهانهٴ نبردِ با نيروهاى ِ انگلستان، سرزمين ِ ايران را اشغال کرد. در ٢١ آذرماه ١٣٢۴ خورشيدى، دولت ِ روسيهٴ ِ شوروى در حالى که هنوز خاکِ ايران را در اشغا ل ِ نظامى داشت، کوشيد تا با حمايت ِ مسلحانه از گروه‌هائى که خود آنها را ساخته بود، استان‌هاى آذربايجان و کردستان را نيز از ايران جدا کند. اين توطئه با قيام دليرانهٴ مردم آذربايجان و کردستان و نيز دليرى و پايمردىِ ارتش ِايران در ٢١ آذرماه ١٣٢۵ خورشيدى خنثى شد. (۶) – (١ )

جدائى ِبحرين (١٣۴٩ خورشيدى – ١٩٧٠ ميلادى)

در اولين روزهاى فروردين‌ماهِ ١٣۴٩ خورشيدى، حکومت ِ وقتِ ايران ، چيزى در قالب ِ “تصميمِ قانونى ” براى تصويب به مجلس شوراى ِ ملى ارائه کرد. بر پايهٴ اين تصميم ِ قانونى مى بايست در مورد ِ گله‌جزيره (مجمع الجزاير) بحرين، که تا آن زمان استان ِ چهاردهم کشور به شمار می‌رفت، همه‌پرسى بعمل آيد. گروه اقليت پنج نفرهٴ مجلس ِ شوراى ملى، برابر ِ اين اقدام ، واکنش ِ سختى نشان داد. دولت وقت را، به اتهامِ تجزيهٴ کشور، به استيضاح کشاند. با وجود چند جلسهٴ طوفانى در مجلس ِ شوراى ملى و مخالفت ِ گستردهٴ گروهِ اقليت، “تصميمِ قانونى” مزبور به تائيدِ مجلسِ شوراىِ ملى و سپس مجلسِ سنا رسيد. اما، شاه از ترسِ واکنش ِ گستردهٴ مردم آنرا توشيح (امضا) نکرد. (٧ )

در قانونِ اساسىِ مشروطيت، هرگونه تغيير در مرزهاىِ کشور، تنها در قالبِ قانون عملى بود. بموجب اين قانون، عملِ قانونگذارى تنها از دو راه امکان پذير بود. يکى از طريق “لايحه” بود که از سوىِ دولت تقديم ِ مجلس می‌گشت، و ديگرى از طريق “طرح” و از سوىِ نمايندگان. پس از تصويب از سوىِ دو مجلس ِ قانونگذارى و امضا ازسوى “شاه”، طرح يا لايحه صورتِ “قانون” به خود مى گرفت. در نظامنامهٴ داخلىِ مجلسِ شوراى ملى، چيزى بنامِ “تصميمِ قانونى” وجود نداشت.

در اين سالهاى دراز، در هر دو سوى ِ مرزهاى تجزيه و جدائى، مقاومت هاى بسيار بعمل آمده است. دولت هاى ايران ، مردم ِ ايران، و نيز ايرانيان ِ به دورافتاده از سرزمين ِ مادر، کوشش‌هاى زيادى براىِ ايجادِ پيوندِ دوباره بعمل آورده‌اند. نهضت‌ها ايجاد کرده‌اند، مسلحانه مبارزه کرده‌اند، شهيد شده‌اند، و افتخار آفريده‌اند. تا آنچه که بر ما گذشته است از خاطرهٴ ملى زدوده نشود. ياد شهيدان راه ايران بزرگ گرامى باد!

بر ماست تا اين خاطره‌ها را در ذهن خود و فرزندانمان همچنان زنده نگهداريم. اينک اميدمان را از دست ندهيم و گوش بزنگ فرصتى مناسب باشيم تا يگانگى و اتحاد را بار ديگر به ايران و ايرانيان باز گردانيم. به اميد آن روز.

سروده پهلوی باد و برگ به همراه برگردان به پارسی

باد و برگ

فصلِ پاییز بود

و رقص بادها

با ابرها،شاخه ها

با گل ها

ولی شاخه ها افسانه شدند

پُر رازها

رازها افسانه میگردند

اگر نگشاییشان

میشنیدم باد را اندربرگان

آن نَهفتِ بسیار ژرف را.

پاییز خجسته.
 

رضا 

— همچنین ببینید :

سروده پهلوی به پذیره فصل بهار به همراه برگردان به پارسی

سرود پهلوی یک رویا به همراه برگردان پارسی

سروده پهلوی نوروز به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی کردی سپاس یزدان به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی باد و برگ به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی بهار من به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی ناز به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی دره به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی ” باد ” به همراه برگردان به پارسی

سروده اِران شهر به زبان پهلوی به همراه برگردان به پارسی

سروده پهلوی آرش کمان به همراه برگردان به پارسی

بخشی از جنایات اعراب در ایران

به راستی هيچ قوم و مذهبی همچون زرتشتیان ایران در مقابل سختیها و دشواریها مقاوت نكرده است. اقلیتی كه 1400سال سنت ها و باورهای خود را حفظ كرده و نسل به نسل منتقل كرده اند. میراثی كه از پدرانمان به ارث برده ایم، میراثی گرانبها و جاویدان است. چرا كه نیاكان ما در برابر حملات اعراب، مغول و … ایستادگی كرده و خط به خط اوستا را حفظ كرده و سینه به سینه تعلیم و آموزش داده اند. آری، این ایستادگی و مقاومت ستودنی است. مقاومتی مثل صخره ای سترك و غیر قابل نفوذ. یادمان نرود، موبدان و موبدیاران ایران زیر جراغ پیه سوز خطوط اوستایی و پهلوی را حفظ كرده و متن به متن اوستای كهن اعم از یشت ها، گاهان و یسنا را از برنموده و شرحی بر آن نگاشتند تا از گزند دشمنان دین بهی در امان بماند.

اسناد جنایات اعراب در ده‌ها کتاب معتبر بیان شده است که آن را غیر قابل انکار می‌کند.اعرابِ شبه‌جزیرهٔ عربستان در طی گشودن پیاپی شهرهای ایران قساوتی در خور شهرت تاریخیشان بروز دادند. سوزاندن شهر، آتش زدن کتب، برکندن درختان، کشتار مردان و برده‌ گرفتن زنان و کودکان و فروش آنان در بازارهای عربستان از جمله این جنایت بود. بارها کار بدانجا رسانیدند که مردان اسیر را می کشتند تا جوی خون برانند.

ایرانیان در جنگ جلولاء و جنگ نهاوند از خود مقاومت درخشانی نشان دادند. اعراب مسلمان در این جنگ سفاکی و خشونت بسیار. در این جنگ تعداد فراوانی از زنان و کودکان ایرانی به اسارت رفتند و از اموال و غنیمت ها؛ چندان نصیب اعراب مسلمان گردید که در هیچ کتابی اندازه ی آن ذکر نشده است. عبدالحسین زرین کوب در کتاب دو قرن سکوت می نویسد: فاتحان، گریختکان را پی گرفتند؛ کشتار بیشمار و تاراج گیری باندازه ای بود که تنها سیصد هزار زن و دختر به بند کشیده شدند.شست هزار تن از آنان به همراه نهصد بار شتری زر و سیم بابت خمس به دارالخلافه فرستاده شدند و در بازارهای برده فروشی اسلامی به فروش رسیدند ؛ با زنان در بند به نوبت همخوابه شدند و فرزندان پدر ناشناخته ی بسیار بر جای نهادند.

پس از تسلط اعراب نیز ایرانیان هرگز دست از مقاومت در برابر آنان بر نداشتند. درطول سالهای اشغال در همه شهر ها و ولایات ایران؛ اعراب مسلمان با مقاومت های سخت مردم روبرو شدند. در اکثر شهرها؛ پایداری و مقاومت ایرانیان بیرحمانه سرکوب گردید که به موارد ذیل می توان اشاره کرد:

در حمله به سیستان؛ مردم مقاومت بسیار و اعراب مسلمان خشونت بسیار کردند بطوریکه ربیع ابن زیاد ( سردار عرب ) برای ارعاب مردم و کاستن از شور مقاومت آنان دستور داد تا صدری بساختند از آن کشتگان ( یعنی اجساد کشته شدگان جنگ را روی هم انباشتند ) و هم از آن کشتگان تکیه گاهها ساختند؛ و ربیع ابن زیاد بر شد و بر آن نشست و قرار شد که هر سال از سیستان هزار هزار ( یک میلیون ) درهم به امیر المومنین دهند با هزار غلام بچه و کنیز.

( کتاب تاریخ سیستان صفحه۳۷، ۸۰ – کتاب تاریخ کامل جلد1 صفحه ۳۰۷)

در حمله اعراب به ری مردم شهر پایداری و مقاومت بسیار کردند ؛ بطوریکه مغیره ( سردار عرب ) در این جنگ چشمش را از دست داد . مردم جنگیدند و پایمردی کردند… و چندان از آنها کشته شدند که کشتگان را با نی شماره کردند و غنیمتی که خدا از ری نصیب مسلمانان کرد همانند غنائم مدائن بود .

( کتاب تاریخ طبری؛ جلد پنجم صفحه ۱۹۷۵)

در حمله به شاپور نیز مردم پایداری و مقاومت بسیار کردند بگونه ای که عبیدا ( سردار عرب ) بسختی مجروح شد آنچنانکه بهنگام مرگ وصیت کرد تا به خونخواهی او؛ مردم شاپور را قتل عام کنند؛ سپاهیان عرب نیز چنان کردند و بسیاری از مردم شهر را بکشتند.

(کتاب فارسنامه ابن بلخی؛ صفحه 116 -کتاب تاریخ طبری؛ جلد پنجم صفحه 2011)

در حمله به الیس؛ جنگی سخت بین سپاهیان عرب و ایران در کنار رودی که بسبب همین جنگ بعد ها به « رود خون » معروف گردید در گرفت. در برابر مقاومت و پایداری سرسختانه ی ایرانیان؛ خالد ابن ولید نذر کرد که اگر بر ایرانیان پیروز گردید « چندان از آنها بکشم که خون هاشان را در رودشان روان کنم » و چون پارسیان مغلوب شدند؛ بدستور خالد « گروه گروه از آنها را که به اسارت گرفته بودند؛ می آوردند و در رود گردن می زدند » مغیره گوید که « بر رود؛ آسیاب ها بود و سه روز پیاپی با آب خون آلود؛ قوت سپاه را که هیجده هزار کس یا بیشتر بودند؛ آرد کردند … کشتگان ( پارسیان ) در الیس هفتاد هزار تن بود.

( کتاب تاریخ طبری؛ جلد چهارم؛ صفحه ۱۴۹۱- کتاب تاریخ ده هزار ساله ایران؛ جلد دوم برگ 123)

در شوشتر؛ مردم وقتی از تهاجم قریب الوقوع اعراب با خبر شدند ؛ خارهای سه پهلوی آهنین بسیار ساختند و در صحرا پاشیدند. چون قشون اسلام به آن حوالی رسیدند ؛ خارها به دست و پای ایشان بنشست ؛ و مدتی در آنجا توقف کردند. پس از تصرف شوشتر ؛ لشکر اعراب در شهر به قتل و غارت پرداختند و آنانی را که از پذیرفتن اسلام خود داری کرده بودند گردن زدند.

 (کتاب الفتوح صفحه ۲۲۳ – کتاب تذکره شوشتر؛ صفحه۱۶ )

در چالوس رویان؛ عبدالله ابن حازم مامور خلیفه ی اسلام به بهانه (دادرسی ) و رسیدگی به شکایات مردم؛ دستور داد تا آنان را در مکان های متعددی جمع کردند و سپس مردم را یک یک به حضور طلبیدند و مخفیانه گردن زدند بطوریکه در پایان آنروز هیچ کس زنده نماند … و دیه ی چالوس را آنچنان خراب کردند که تا سالها آباد نشد و املاک مردم را بزور می بردند.

(کتاب تاریخ طبرستان صفحه ۱۸۳ – کتاب تاریخ رویان؛ صفحه ۶۹ )

در حمله به سرخس؛ اعراب مسلمان «همه ی مردم شهر را بجز یک صد نفر ؛ کشتند .

 (کتاب تاریخ کامل؛ جلد سوم؛ صفحه 208و 303)

در حمله به نیشابور؛ مردم امان خواستند که موافقت شد؛ اما مسلمانان چون از اهل شهر کینه داشتند؛ به قتل و غارت مردم پرداختند؛ بطوریکه « آنروز از وقت صبح تا نماز شام می کشتند و غارت می کردند.

(کتاب الفتوح؛ صفحه 282 )

در حمله ی اعراب به گرگان؛ مردم با سپاهیان اسلام به سختی جنگیدند؛ بطوریکه سردار عرب ( سعید بن عاص ) از وحشت؛ نماز خوف خواند . پس از مدتها پایداری و مقاومت؛ سرانجام مردم گرگان امان خواستند و سعید ابن عاص به آنان « امان » داد و سوگند خورد « یک تن از مردم شهر را نخواهد کشت » مردم گرگان تسلیم شدند؛ اما سعید ابن عاص همه ی مردم را بقتل رسانید؛ بجز یک تن؛ و در توجیه پیمان شکنی خود گفت: « من قسم خورده بودم که یک تن از مردم شهر را نکشم! .. تعداد سپاهیان عرب در حمله به گرگان هشتاد هزار تن بود.

(کتاب تاریخ طبری جلد پنجم صفحه ۲۱۱۶ – کتاب تاریخ کامل؛ جلد سوم ؛ صفحه ۱۷۸ )

پس از فتح” استخر” (سالهای 28-30 هجری) مردم آنجا سر به شورش برداشتند و حاکم عرب آنجا را کشتند. اعراب مسلمان مجبور شدند برای بار دوم” استخر” را محاصره کنند.مقاومت و پایداری ایرانیان آنچنان بود که فاتح “استخر” (عبدالله بن عامر) را سخت نگران و خشمگین کرد بطوریکه سوگند خورد که چندان بکشد از مردم ” استخر” که خون براند. پس خون همگان مباح گردانید و چندان کشتند خون نمی رفت تا آب گرم به خون ریختندپس برفت و عده کشته شدگان که نام بردار بودند “چهل هزار کشته ” بودند بیرون از مجهولان.

(کتاب فارسنامه ابن بلخی صفحه 135– کتاب تاریخ کامل؛ جلد سوم صفحه 163)

رامهرمز نیز پس از جنگی سخت به تصرف سپاهیان اسلام در آمد و فاتحان عرب؛ بسیاری از مردم را کشتند و زنان و کودکان فراوانی را برده ساختند و مال و متاع هنگفتی بچنگ آوردند.

(کتاب الفتوح؛ صفحه 215)

مردم کرمان نیز سالها در برابر اعراب مقاومت کردند تا سرانجام در زمان عثمان؛ حاکم کرمان با پرداخت دو میلیون درهم و دو هزار غلام بچه و کنیز؛ بعنوان خراج سالانه؛ با اعراب مهاجم صلح کردند.

(کتاب تاریخ یعقوبی صفحه 62 -کتاب تاریخ طبری جلد پنجم صفحه 2116, 2118 – کتاب تاریخ کامل؛ جلد سوم صفحه 178,179)

بیکند شهری بود از سغد. سغد مرکز تجاری بین المللی در شرق ایران در زمان ساسانیان بود و شهری بسیار زیبا و ثروتمند. “اندربیکند” مردی بود که وی را دو دختر با جمال ( زیبا ) داشت. ” ورقا ابن نصر ” فرمانده سپاه اسلام هر دو دختر را از خانه بیرون کشید. مرد ایرانی گفت: در میان این شهر بزرگ چرا دختران مرا میبری؟ ورقا پاسخی نداد. مرد بجست و کارد
ی بر وی بزد. ورقا زخمی شد ولی کشته نشد. چون خبر به قتیبه رسید، گفته شد که همه شهر “حرب” هستند. در نتیجه شهر به کلی منهدم گشت. مردان قادر به جنگ قتل عام گشتند و اموال شهر به تصرف در آمد. سپس کشتار سمرقند و خوارزم شد. بعد از آن گرگان به محاصره “یزید مهلب” در آمد. طبری می نویسد او با الله پیمان بست که به مناسبت این مبارزه طولانی ایرانیان طبرستان با اسلام و کشتن عده زیادی از مسلمانان در آنجا آنقدر از مردمان آنها خواهد کشت که خونشان به جریان بیافتد و آسیاب ها بگردش درافتد و با خون آنها گندم و نان بپزند. محاصره بعد از 7 ماه به پایان رسید. یزید مهلب 1000 نفر را در دره ای برد و همگان را قتل عام نمود. ولی خونشان به جریان نیافتاد. لیکن دستور داد آب را به خونها ببندند تا جریان بیافتد. گزارش این نبرد حاکی از آن است که 14000 هزار ترک در شبه جزیره و 40000 تن ایرانی در نبرد گرگان کشته شدند و هزاران اسیر بدست آمد و 30 میلیون درهم غنائم بدست آمد. که یک پنجم آن به مبلغ 6 میلیون درهم راهی دمشق شد. بدین ترتیب آخرین منطقه از ایران ( طبرستان ) به زیر یوق سپاه اسلام در آمد و به نام الله هم میهنان ما کشتار و غارت شدند و امروز این ارثیه به ما رسید.

(تاریخ بخارا در مورد رفتار مسلمانان با ایرانیان)

جنایات اعراب تنها به این شهر‌ها ختم نشده است و اینها تنها گوشه‌ای از تاراج میهنمان به دست تازیان بود و آشکارا مقاومت ایرانیان در برابر آنان را ثابت می‌کند.

کشتار میلیونها مردان و زنان و کودکان و برده‌ گرفتن و فروش آنان در بازارهای عربستان ، سفاکی و خشونت و سوزاندن شهر، آتش زدن کتب، برکندن درختان،فراموش شدند و  عزاداری و شیون و گریه و افسوس  برای ۷۲ نفر از این قوم افتخاری ملی شده است ما را چه میشود ای مردم چه میشود؟؟؟؟؟

اعراب را نه در کار دین هیچ خصلت نیکو یافتم و نه در کار دنیا. آنها را نه صاحب عزم و تدبیر دیدم و نه اهل قوت و قدرت. آنگاه گواه فرومایگی و پستی همت آنها همین بس که آنها با جانوران گزنده و مرغان آواره در جای و مقام برابرند .فرزندان خود را از راه بینوایی و نیازمندی می کشند و یکدیگر را بر اثر گرسنگی و درماندگی می خورند.از خوردنیها و پوشیدنیها و لذتها و کامروانیهای این جهان یکسره بی بهره اند.

(سخنی از خسرو پرویز نقل شده در کتاب عقدالفرید چاپ قاهره-جلد ۲ صفحه ۵ )

دریافت کتاب تاریخ زرتشتیان پس از ساسانیان

http://www.dinebehi.com/dl/dl/pdf/another2/Tarikhe_Zartoshtian_Pas_az_Sasanian.pdf

 متن نامه عمر بن الخطاب جنایتکار، خلیفه تازیان مسلمان به یزدگرد سوم ساسانی، پادشاه ایرانی و پاسخ یزدگرد:

از عمر بن الخطاب خلیفه مسلمین به یزدگرد سوم شاهنشاه پارس:

یزدگرد! من آینده روشنی برای تو و ملت تو نمیبینم؛ مگر اینکه پیشنهاد مرا بپذیری و با من بیعت کنی. تو سابقاً بر نیمی از جهان حکم میراندی، ولی اکنون که سپاهیان تو در خطوط مقدم شکست خورده اند و ملت تو در حال فروپاشی است من به تو راهی را پیشنهاد میکنم تا جانت را نجات دهی. آغاز کن به پرستش ال واحد، به یکتا پرستی، به عبادت ال یکتا که همه چیز را او آفریده. ما برای تو و برای تمام جهان پیام او را آورده ایم؛ او که ال راستین است.

از پرستش آتش دست بردار و به ملت خود فرمان بده که آنها نیز از پرستش آتش که خطاست دست بکشند. به ما بپیوند. ال اکبر را پرستش کن که خدای راستین است و خالق جهان. ال را عبادت کن و اسلام را به عنوان راه رستگاری بپذیر. به راه کفرآمیز خود پایان بده و اسلام بیاور و ال اکبر را منجی خود بدان. با اینکار، زندگی خودت را نجات بده و صلح را برای پارسیان بدست آر. اگر بهترین انتخاب را میخواهی برای عجمها انجام دهی با من بیعت کن.

ال اکبر. خلیفة المسلمین، عمر بن الخطاب.

پاسخ یزدگرد ساسانی پادشاه ایران به عمر تازی جنایتکار:

از شاه شاهان، شاه پارس، شاه سرزمینهای پرشمار، شاه آریاییها و غیر آریاییها، شاه پارسیان و نژادهای دیگر از جمله عربها، شاه فرمانروایی پارس، یزدگرد سوم ساسانی به عمربن الخطاب خلیفه تازیان.

به نام اهورا مزدا، آفریننده زندگی و خرد.

تو در نامه ات نوشته ای میخواهی ما را به راه راست هدایت کنی؛ به راه خدای راستینت، ال اکبر؛ بدون اینکه هیچگونه آگاهی داشته باشی که ما که هستیم و چه را میپرستیم. این بسیار شگفت انگیز است که تو لقب فرمانروای عربها را برای خودت غصب کرده ای، در حالیکه آگاهی و دانش تو نسبت به امور دنیا به همان اندازه عربهای پست و مزخرف گو و سرگردان در بیابانهای عربستان و انسان های عقب مانده بیابان گرد است.

مَردَک! تو به من پیشنهاد میکنی که خداوند یکتا را بپرستم، در حالیکه نمیدانی هزاران سال است که ایرانیان ستایشگر خداوند یکتا را هستند و روزی پنج بار به درگاه او نیایش میخوانند. هزاران سال است که در ایران، سرزمین فرهنگ و هنر، این رویه زندگی روزمره ماست. هنگامیکه ما داشتیم مهربانی و کردار نیک را در جهان میپروراندیم، و پرچم پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک را در دستهایمان به اهتزاز درمیآوردیم، تو و پدران تو داشتید سوسمار میخوردید و دخترانتان را زنده به گور میکردید.

شما تازیان که دم از ال میزنید، برای آفریدههای خدا هیچ ارزشی قائل نیستید؛ شما فرزندان خدا را گردن میزنید، اسرای جنگی را میکشید، به زنها تجاوز میکنید، دختران خود را زنده به گور میکنید، به کاروانها شبیخون میزنید، دسته دسته مردم را میکشید، زنان مردم را میدزدید، و اموال آنها را میدزد و به تاراج میبرد. قلب شما از سنگ ساخته شده است. ما تمام این کردار اهریمنی را که شما انجام میدهید محکوم میکنیم. اکنون با این همه اعمال قبیح که انجام میدهید، چگونه میخواهید به ما درس خداشناسی بدهید؟

تو به من میگویی از پرستش آتش دست بردارم؛ ما ایرانیان عشق به خالق و نیروی خلقت او را در نور خورشید و گرمی آتش میبینیم. نور و گرمای خورشید و آتش، ما را قادر میسازد که نور حقیقت را ببینیم و قلبهایمان برای نزدیکی به خالق و به همنوع گرم شود. این به ما کمک میکند تا با همدیگر مهربان تر باشیم، و این نور اهورایی را در اعماق قلبمان روشن میسازد.

خدای ما اهورامزداست و این بسیار شگفت انگیز است که شما تازه او را کشف کرده اید و نام ال را بر روی آن گذارده اید. اما ما و شما در یک سطح و مرتبه نیستیم. ما به همنوع کمک میکنیم، ما عشق را در میان آدمیان قسمت میکنیم، ما پندار نیک را در بین انسانها ترویج میکنیم، ما هزاران سال است که فرهنگ پیشرفته خود را با حرمت بسیار به فرهنگهای دیگر بر روی زمین میگسترانیم؛ در حالیکه شما با نام ال به سرزمینهای دیگر حمله میکنید، مردم را دسته دسته میکشید، قحطی به ارمغان میآورید و ترس و تهی دستی به راه می اندازید. شما رفتارهای شیطانی را با نام ال انجام میدهید. چه کسی مسئول این همه فاجعه است؟ آیا ال به شما دستور داده بکشید و چپاول و غارت کنید و ویران کنید؟ یا اینکه پیروان ال به نام او این کارها را انجام میدهند؟ و یا هردو؟

شما میخواهید عشق به خدا را با نظامیگری و قدرت شمشیرهایتان به مردم یاد بدهید. شما بیابانگردهای وحشی میخواهید به ملت متمدنی مانند ما، درس خداشناسی بدهید. ما هزاران سال فرهنگ و تمدن در پشت سر خود داریم، تو به جز نظامیگری، وحشی گری، قتل و جنایت چه چیزی را به ارتش عربها یاد داده ای؟ چه دانش و علمی را به مسلمانان یاد داده ای که حالا اصرار داری به غیر مسلمانان نیز یاد بدهی؟ چه دانش و فرهنگی را از ال ات آموخته ای که اکنون میخواهی به زور به دیگران هم بیاموزی؟

افسوس و ای افسوس که ارتش پارسیان ما از ارتش شما شکست خوردند و حالا مردم ما به زور شمشیر مجبورند همان خدای خودشان را این بار با نام ال پرستش کنند و همان پنج بار نماز را بخوانند ولی این بار به زبان عربی؛ چون گویا ال شما فقط عربی متوجه میشود. من پیشنهاد میکنم که تو و همدستانت به همان بیابانهایی که پیش از این عادت داشتید در آن زندگی کنید برگردید. آنها را برگردان به همان جایی که عادت داشتید جلوی آفتاب از گرما بسوزید، به همان زندگی قبیله ای، به همان سوسمار خوردنها و شیر شتر نوشیدنها.

من تو را نهی میکنم از این که این دسته های دزد را در سرزمین آباد ما رها کنی؛ در شهرهای متمدن ما و در میان ملت پاکیزه ما جایی برای شما وجود ندارد.

این چهار پایان سنگدل (ارتش اعراب) را آزاد مگذار تا مردم ما را بکشند کنند، زنان و فرزندان ما را بربایند، به زنهای ما تجاوز کنند و دخترانمان را به کنیزی به مکه بفرستند. نگذار این جنایات را به نام ال انجام دهند؛ به این کارهای جنایتکارانه پایان بده.

آریاییها بخشنده، خونگرم، و مهمان نوازند؛ انسان های پاک به هر کجا که بروند تخمِ دوستی، عشق، آگاهی و حقیقت را خواهند کاشت. بنابراین آنها تو و مردم تو را به خاطر این کارهای جنایتکارانه ات مجازات نخواهند کرد. من از تو میخواهم که با ال اکبرت در همان بیابانهای عربستان بمانی، و به دلیل داشتن عقاید ترسناک و خوی وحشیگری، از نزدیک شدن به شهرهای آباد و متمدن ما خودداری کنی.

یزدگرد سوم ساسانی