پیرنارستانه
زرتشتیان همه ساله به مدت ۵ روز از روز سپندارمزد تا روز آذر از ماه تیر (۲ تا ۶ تیر) به پیر نارستانه می‌روند و آداب و رسوم نیایش اهورامزدا و برپایی سنت‌های شاد را به‌جا می‌آورند.
نیایشگاه پیر نارستانه که در گویش دریِ زرتشتی،” نورسته” گفته میشود، در 31 کیلومتری خاوری (شرقی) یزد جای گرفته و درون دره هایی با ژرفای کم جای دارد که سه سوی آن را کوه در برگرفته است. در کنار جایگاه چشمه هایی وجوددارد که آب آن از اندوختن بارندگی ارتفاعاتپیرامون در استخر آن سوی پیر تامین میشود. در محل نیایشگاه درخت «مورد»رشد کردهکه شاخه های آن از ساختمان خارج شده و دیدگاه دلنشینی را پدید آورده
چرا نیاشگاه پیرنارسته ؛
بهروایتی كتایون (همسر یزدگرد( به سبب علاقه ای كه به پسر كوچك تر خود (اردشیر) داشته با هم به سمت خاوری یزد گریختند . اردشیر پس از جدا شدن از مادر ، بهشرق و به سوی كوه و دشت گریخت و سرانجام در كوهی كه هم اكنون نارستانه نامیده می شود پنهان شد.
می گویند این جایگاه، پناهگاهی بوده است برای شاهزاده ساسانی، اردشیرپسر یزدگرد که در هنگام فرار از دست دشمنان، چون آنان را نزدیک در می‌یابد، در اینجایگاه بدرگاه خداوند روی آورده و درهمانجا از دیدگان پنهان میشود و سالها بعد، هنگامیکهمرد شکارچی در پی آهویی بدین جا می‌رسد آنجا را با صفا دریافته، آبی خورده و استراحتمی‌کند.
در خواب نوایی به وی می‌رسد و خود را شاهزاده اردشیر معرفی می‌کند و می‌گویدچنانچه در این جایگاه زیارتگاهی بسازد، حاجات مردم بر آورده خواهد شد و آن مرد نیزچنان می‌کند.
بنا بر باوری دیگر، درختی چنار و کهن سال که در کناره این جایگاه استروزی به دست فرماندار یزد مشیرالملک، بریده میشود که شوند(:موجب) نابینا شدن او شدهکه پس از زیارت و اهدای هدایا بدین جایگاه نجات پیدا می‌کند.
در واقع این شاهزادههای گریخته از دست اعراب، نقش اسطورههای مقاومترا برای ایرانیان یافتهاند و از این رو از آنها برای کسب هویت خود استفاده می کنند.
برگرفته از سایت یتااهو