خویشتن داری یا تسلط بر نفس
در اوستا “خشــتراوئیریا” به معنیِ نیروی فرمانروایی برنفس یاخویشـــتن داری است، که از اصولِ دین زرتشتی به شما می آید.برای به دست آوردنِ چنین نیرویی، انسان باید نخست به دیوِ نفس وهوا وهوس خود لگام زند وآن را به زیر تسلطِ خود در آورد.مادامی که تشویش ونگرانی در ما راه دارد ودر باطن خود احساس تزلزلِ فکری و روحی می کنیم، باید آن ر دلیل آن بدانیم که هنوز آن طوری که باید وشاید سرکشــی دیوهــوس خودرا مطــیع خود نکرده ایم وهــــــنوز ازنــــــیروی ِشــهریـــور (خشتراوئیریا)بر خوردارنیستیم .کلید خوشبخـتی وبدبـخــتی در دست خود انسانست .ممکن است تمام عـمر را در دوزخی که خو د به وجـود آورده ایم در شکنجه باشیم یا در بهشـتی که در اندیشـه ومـغز خود ایجاد کرده ایم خـوش وخــرم بگــذرانیم.
شـهامت وشجـاعت مایۀ کامـیابی، وبیم وترس ونگرانی در زنـدگـی، در اثر عدمِ تصمـیم گــیریِ بجا وکسالت وسستیِ ارادۀ ما درساعات روز است.
فقط اشخاصی دچار ترس اند که هنوز ایمانِ کامل در آنان ریشه نگرفته ودر اراده ومنشِ خود دچار تزلزل گشته ونیرویِ خویشتن داری را در خو د تقویت نکرده اند.
بسا اشخاص که پیوسته ار بختِ بد وناگواری ِمحیط ورنج وآلام زندگی شکایت می کنند در صورتی که اگر اراده کنند وبر علیهِ ناگواریها به مبارزه بر خیزند وبر اراده ونفسِ خویش نفوذ وتسلطی داشته باشند، منظره ودیدشان نسبت به زندگی به کلی عوض خواهد شد. یگانه اسبابِ نجاتِ هر فـرد وقومـی این است که از نیروی معنوی وروانی برخوردار گشته واراده واستعدادِ خود را چنانکه اشــوزرتـشت فرموده بشناسد وبداند که او می تواند خود را تا پایه ای رساند که شایسته مقام ایزدی گردد.
فرد یا قومی که به این پایه رسید در جـهان مادی نیروی بی زوالِ”خشــتراوئـیریا” را به دست آورده ودر جهان مینویی شادیِ بی پایان بهره اش خواهد بود.
اشوزرتشت به ما می آموزد:
که انسان به یاری ِ”خــشتراوئــیریا”دارای عزم واراده گشته، با غیرت وثباتِ فکر، گریبانِ خودر ااز دست نکبتِ ضعف برهاند وبه سعادت ابدی برسد.
انسان از هر نـژاد وپـــیرو هر دیــنی که باشد وقتی که از خود گذشــته باشد وخـیرِ عامه را در نظر بگیرد ،در خود یک قدرتِ ویژه ونیرویی خاص احساس نموده که بی پروا در انجامِ کارنیک وترک اندیشه وگفتاروکردارِ زشت خواهد کوشید وبه پیروی از دستور اشـوزرتشـت نیروی فرمانروایی بر خویشتن وتسلط بر نفس را به دست خواهد آورد.
در( یسنای 50 بند 1) آن وخشـور می فـرماید :
ای مــزدا کشــورِ نیکِ گرانبها وبخششِ پارسایی را کسی به دست خواهد آرد که با غیرت، نیـکوترین اعــمال را بــجای آورد.اینک همه خواســتاریم که دارایِ چنین بخششی شویم.یکی دیگر از معانیِ” خشــتراوئــیریا” شــهریاریِ آرزو شده یا حکومـتِ اهورایی است وغرض از آن به کار انداختنِ جمیع قوای انسانی برای تسـلط وحکومت الهی ونیــکی در جهان است.تمام امور زندگانی از کشاورزی وکار گری گرفته تا فرمانروایی ورهبریِ کشور باید تحتِ این منش وآرمان انجام گردد وهر کس باید در حدود نیروی خود بدون هیچ گونه اعمالِ غرض قوایِ خود را در خدمتِ سعادتِ دیگران وترقی جهانیان وتقویت نیکی وراستی صرف کند.
اگر برزگر نسبت به خانوادۀ مختصرِ خود ، کـدخـدا نسبت به دهِ خود، شهردار نسبت به مردمِ شــهرِ خود وفرمانروایِ کشور نسبت به امت وملتِ خود منتهایِ کوشش وفعالیت را درخدمتِ به مردم انجام دهدو اگر برابر این دستو رِاشوزرتشت، جمیع بشر، از شـاه تا گـدا واز خـرد تا کـلان واز زن ومرد دارایِ این صفتِ ایزدی گردیده وقوایِ مادی ومعنویِ خود را برای خیر وســلامتیِ دیگران صمیـمانه به کاراَندازند، آنگاه عدلِ کل وشهریاریِ راستی وحکومتِ الهی د ر جـهان مسـتقر گردیده غـم واندوه از جهان بر می افتد وحقیقتِ برادری وبرابری که هزاران سالست بشر در جستجوی آن به سرمی برد به تمام معنی در عالم ظاهر خواهد شد .شادروان فردوسی می فرماید:
فــــریدون فــرخ فرشــته نــبود به عــود وبه عنبرسرشــته نــبود
به دادو دهـش یافت این نیکویی تو دادو دهــش کن فــریدون تویی
پس، پنجمین تعلیم اشــوزرتــشت:
به دست آوردنِ نـیرویِ شـهریاریِ بر نفس وپرورش قـوه رحمانی در درون خــود وصـــــــــرف نــمودنِ آن بــرای بهــبودی اوضــاعِ دیــگران واســتقرارِ حــکومـتِ نیــــــــــک وآروز شده و با لاخره سازش ونیک خواهی ومساوات وبرادری می باشد ،که اوســتا آن را” شهریور” یا “خشتراوئیریا” یا” اقتدار مقدس” می نامد.
برگرفته از کتاب زرتشت و آموزه های او نوشته روانشاد موبد رستم شهزادی
http://www.ketabfarsi.org/ketabkhaneh/ketabkhani_3/ketab3599/ketab3599.pdf