چهارشنبه سوری
ایرانیان دیرزمانی است كه سه شنبه شب آخرین هفته سال را با برافروختن آتش و برپایی آیین ویژه‌ای گرامی‌می‌دارند كه چهارشنبه سوری یا جشن سوری نامیده می‌شود.
این نام یعنی « چهارشنبه سوری » بی شك پس از ورود اسلام به ایران به این مراسم داده شده است. چون در ایران باستان هر یك از روزهای ماه نامی‌داشته اند و نام روزهای هفته، چنانكه اكنون می‌گوییم، وجود نداشته است.
آنچه پژوهشگران در این باره گفته اند، گوناگون است و هر یك نیز به سرچشمه هایی استناد كرده اند. آنچه در پی می‌آید برداشتی از نوشته های گوناگون درباره جشن سوری است كه بی‌شك در گذر تاریخ مراسمی‌را به آن افزوده‌اند یا برخی از كارهای ویژه این جشن كه در آغاز وجود داشته، فراموش شده است.
شاید مراسم چهارشنبه سوری برگردانی از آتش افروزی بر بام خانه در ایران باستان باشد كه پس از ورود تازیان به ایران، به شكل كنونی درآمده است.
روانشاد پورداوود مینویسد: « آتش افروزی در ایران باستان در پیشانی نوروز، از آیین های دیرین است. شك نیست كه افتادن این آتش افروزی به شب آخرین چهارشنبه‌ی سال، پس از اسلام رسم شده است ، چه در ایران باستان شنبه و آدینه نداشتند.» حافظ مینویسد: « نزد عرب ها چهارشنبه روز شوم و نحسی است. از این رو است كه ایرانیان؛ آیین آتش افروزی پایان سال خود را به شب آخرین چهارشنبه سال انداختند تا پیشامدهای سال نو از آسیب روز پلیدی چون چهارشنبه بركنار بماند.» روانشاد موبد جهانگیر اشیدری مینویسد: « اطلاق مراسمی‌هم چون چهارشنبه سوری كوچك ترین ارتباطی با ایرانیان باستان و باورهای دین زرتشت پیامبر ندارد و طی قرون و اعصار به صورت سنت درآمده است.» ابوجعفر نره‌شحی مورخ سده‌ی سوم مینویسد : « … آن گاه امیر سعید به سرای بنشست و هنوز سال تمام نشده بود كه چون شب سوری چنان كه عادت قدیم است، آتشی عظیم افروختند… » شب سوری بی‌گمان شكل درست تلفظ این جشن است دردوران ساسانیان. روان شاد بهرام فره‌وشی مینویسد: چون در ایران كهن روزهای هفته رایج نبوده است، از این رو آتش افروزی پیش از نوروز در سه شنبه شب آخر سال انجام نمی‌گرفته است، بلكه در سیصد و شصتمین روز سال (كه بنام) پنجه‌وه است، انجام می‌گرفته است. زیرا آنان برآن بودند كه فروهرهای نیاكان در آغاز این روزها به زمین فرود می‌آیند و با خود بركت و نیك‌‌روزی به همراه می‌آورند. در همین روزها بود كه برای راهنمایی آنان به هنگام آغاز شب در بالای بام آتش می‌افروختند. تا آن ها راه خاندان خود را بازیابند و به سوی خانواده شتابند. ولی گویا این آیین آتش افروزی در نخستین دوره اسلامی‌بهانه‌ای برای یك قیام سیاسی گشته و در این روز سنتی و ملی ایران برای رهایی از زیر یوغ بیگانگان قیام كرده‌اند و جنبشی ملی پدید آمده است. به هر حال این آیین بعدها در سه‌شنبه شب پایان سال هر جای مانده و پایدار است.
————————————————–
همچنین بخوانید :